یک روایت نادرست ظهور پیدا کرده است که ادعا میکند مقامات لبنانی هفته گذشته یک هواپیما ایرانی را در فرودگاه بینالمللی رفیق حریری بیروت به ظن قاچاق پول برای حزبالله تفتیش کرده و پولها را ضبط کردند.
بسیاری این را به عنوان اقدامی دیرینه از سوی دولت لبنان برای مهار حزبالله و جلوگیری از بازسازی آن پس از ماجراجوییهای این گروه که جنگی مخرب دیگر را بر سر کشور مدیترانهای آورد، دیدند. یک تبلیغاتچی لبنانی این رویداد را به عنوان «تاریخی، تائیدکننده پایان حزبالله» توصیف کرد. با این حال، با بررسی دقیقتر مشخص میشود که، اگرچه بیروت خواستار ایجاد چنین تصوری بود، واقعیت کاملاً متفاوت است.
در واقع یک پرواز معمولی هواپیمایی ماهان از تهران در تاریخ ۲ ژانویه به فرودگاه بیروت آمد. در مسیر، گزارشهای گستردهای پخش شد که این پرواز پول نقدی به حزبالله را حمل میکرد. با این حال، مقامات لبنانی اجازه دادند هواپیما در بیروت فرود آید و بعداً ادعا کردند که بازرسی کاملی از هواپیما انجام دادهاند. منابع نزدیک به ندای وطن، که به عنوان یک رسانه مخالف فعالیت میکند، مدعی شدند که امنیت فرودگاه بیروت قصد دارد از خروج بار احتمالی قاچاقی هواپیما از فرودگاه جلوگیری کند. روزنامه گزارش داده که مقامات لبنانی به همتایان ایرانی خود اطلاع دادند که قصد بازرسی از هواپیما را دارند و اگر پر از پول برای حزبالله باشد، آن پولها توسط دولت لبنان ضبط خواهند شد.
وزیر داخلی لبنان، بسام مولوی، در برنامه زنده «سر الوقت» شبکه MTV لبنان که ساعت ۹:٣٠ شب پخش میشود، این نسخه از رویدادها را تبلیغ کرد. در حدود ساعت ۹:۴٧ شب، مولوی ادعا کرد که مقامات امنیتی فرودگاه در حال حاضر در حال بازرسی کامل یک پرواز ماهانایر هستند. اما دادههای پرواز نشان میدهند که اظهارات وزیر درامای رویدادها بوده و با زمانبندی پرواز ماهانایر همخوانی ندارد.
پرواز ١١۵٢ ماهانایر ساعت ۲:۳۰ بعدازظهر به وقت تهران از فرودگاه بینالمللی امام خمینی تهران به سمت بیروت پرواز کرد و قرار بود ساعت ۳:۵۵ عصر به فرودگاه رفیق حریری بیروت برسد، که در محدوده معمول ۲ ساعت و ۴۵ دقیقه برای این پرواز است. در عوض، پرواز ۱۱۵۲ ساعت ۶:۳۰ عصر در بیروت به زمین نشست، که پروازی ۴ ساعت و ۵۴ دقیقهای بود که تقریباً دو برابر زمان معمول طول کشید. دادههای پروازی نشان میدهند که هواپیما برای حدود دو ساعت بر فراز شهر تبریز ایران حلقه زده است با گمانهزنیهای غیرتایید شده مبنی بر اینکه در تبریز بدون گزارش دهی فرود آمده است.
پرواز بازگشت پرواز ۱۱۵۲ از بیروت به تهران در ساعت ۸:۱۵ عصر به وقت بیروت بلند شد. بنابراین، زمانی که مولوی اظهار داشت که هواپیما «در حال حاضر مورد بررسی قرار میگیرد»، مدتها بود که فرودگاه بیروت را ترک کرده بود و تقریباً در نیمه راه بازگشت به تهران بود. علاو بر این، بر اساس این زمانبندی، پرواز ۱۱۵۱ حدود ۱ ساعت و ۴۵ دقیقه پس از فرود در بیروت روی باند توقف داشت. این پرواز قرار بود ساعت ۷:۳۰ عصر به زمین بلند شود اما با تأخیر در ورود، پیادهسازی و بازگرداندن مسافران و احتمالاً سوختگیری، هواپیما ۴۵ دقیقه بعد از زمان مقرر و با تاخیری ۱۰ دقیقه بیشتر از تاخیر معمول این پرواز بلند شد. در پرتو این تسلسل، زمانی برای بازرسی کامل به طوری که مولوی ادعا کرده، وجود نداشت.
مولوی ادعا کرد که چمدانهای یک دیپلمات ایرانی که در پرواز ۱۱۵۲ ماهانایر بود در فرودگاه برای بازرسی متوقف شدند.
دیپلمات مذکور بهظاهر اجازه بازرسی را رد کرد و به وضعیت دیپلماتیک خود اشاره کرد. در حالیکه مولوی تأکید کرد که مقامات لبنانی تمامی افراد حاضر در فرودگاه را، از جمله دیپلماتها، بازرسی خواهند کرد، سفیر ایران در لبنان بعداً اصرار داشت که چمدانهای دیپلمات بدون بازرسی فرودگاه رفیق حریری را ترک کردند و اقدام مقامات لبنانی را ناشی از «عدم آگاهی» توصیف کرد. در ششم ژانویه، وزارت امور خارجه ایران نیز اعلام کرد که «هواپیمای ایرانی در فرودگاه لبنان بازرسی نشده است.»
در واقع، مولوی بعداً به نظر رسید که از این ادعاها عقبنشینی میکند و حتی وزارت امور خارجه لبنان نیز نسخه ایرانی رخدادها را تأیید کرده است. در بیانیهای در تاریخ سوم ژانویه، وزارتخانه اعلام کرد که پس از توضیح شفاهی سفارت ایران درباره محتوای کیسه دیپلماتیک—که وزارتخانه گفت حاوی اسناد و پولی برای هزینههای سفارت است— «دو کیسه به موجب کنوانسیون وین ۱۹۶۱ درباره روابط دیپلماتیک اجازه ورود یافتند.» در بخش مربوطه، ماده ۲۷(۳) این کنوانسیون بیان میکند که «کیسه دیپلماتیک نباید باز یا توقیف شود»، در حالیکه ماده ۲۷(۵) همین «مصونیت» را برای شخص حامل دیپلماتیک که «به هیچ شکلی از دستگیری یا توقیف مصون نیست» گسترش میدهد.
به عبارت دیگر، دیپلمات ایرانی تفتیش نشد و نه چمدانهای او بازرسی، اسکن و یا باز شدند. بر اساس گزارشی از ایستگاه ماهوارهای المنار وابسته به حزبالله، تنها چمدانهایی که مورد بازرسی قرار گرفتند متعلق به مسافران لبنانی بودند که از زیارت امام رضا در ایران بازگشتند—پس از اینکه آنها از هواپیما اخراج شدند.
پرواز ۱۱۵۱ ماهان ایر به طور منظم بین تهران و بیروت پرواز میکند و از زمان برقراری آتشبس بین اسرائیل و لبنان در ۲۷ نوامبر، ۱۷ بار این مسیر را طی کرده است. در سال ۲۰۱۱، وزارت خزانهداری ایالات متحده، در حالیکه ماهان ایر را به فهرست قرار داده بود، گفت که این شرکت هواپیمایی ایرانی «پرسنل، سلاح و کالا را به نمایندگی از حزبالله حمل کرده و از بارنامههای ماهان ایر محمولههای سلاح مخفی که به مقصد حزبالله بوده است را حذف کرده است.» اما هیچیک از این پروازها مورد بازرسی قرار نگرفته، چه رسد به بازرسی به این اندازه عمومی—اگرچه هم حزبالله و هم گزارشهای معتبر حاکی از آن است که ایران از زمان اجرایی شدن آتشبس در ۲۷ نوامبر شروع به ارسال جریانهای جدید پول به این گروه کرده است.
به نظر میرسد که دلیل این موضوع بیشتر به فعالیتهای اسرائیل مربوط است تا به تلاشهای بیروت برای اعمال حاکمیت خود یا یافتن اراده۳۲۵۱البته، ادامه متن به شرح زیر است:
دیپلمات مذکور ظاهراً از بازرسی امتناع کرده، با استناد به وضعیت دیپلماتیک خود. در حالی که مولوی ادعا کرد که مقامات لبنانی تمامی افراد حاضر در فرودگاه، از جمله دیپلماتها، را بازرسی خواهند کرد، سفیر ایران در لبنان بعداً اصرار داشت که چمدانهای دیپلمات مذکور بدون بازرسی از فرودگاه بینالمللی رفیق حریری خارج شده و اقدامات مقامات لبنانی را نتیجه «عدم آگاهی» توصیف کرد. در تاریخ ۶ ژانویه، وزارت امور خارجه ایران نیز اعلام کرد که «هواپیمای ایرانی در فرودگاه لبنان بازرسی نشده است.»
مولوی بعداً ظاهراً از این ادعاها عقبنشینی کرد و حتی وزارت خارجه لبنان نیز نسخه ایرانی از وقایع را تأیید کرد. در بیانیهای مورخ ۳ ژانویه، وزارتخانه اعلام کرد که پس از اینکه سفارت ایران محتوای کیسه دیپلماتیک را به طور شفاهی توضیح داد (که حاوی اسناد و پول برای هزینههای سفارت بود)، «دو چمدان طبق کنوانسیون وین ۱۹۶۱ درباره روابط دیپلماتیک اجازه ورود گرفتند.» در بخش مربوطه، ماده ۲۷(۳) کنوانسیون اعلام میدارد که «چمدان دیپلماتیک نباید باز شود یا توقیف شود»، در حالی که ماده ۲۷(۵) همان «نقض ناپذیری» را به شخص حامل دیپلماتیک تمدید میکند که «نباید به هیچ شکلی بازداشت یا توقیف شود.»
به عبارت دیگر، دیپلمات ایرانی بازرسی نشد و نه چمدانهای او مورد بررسی، اسکن یا باز شدند. به گزارش تلویزیون ماهوارهای المنار حزبالله، تنها چمدانهایی که تحت هیچ بازرسیای قرار گرفتند، متعلق به مسافران لبنانی بودند که به زیارتگاه امام رضا در ایران سفر کرده بودند – پس از اینکه آنها از هواپیما پیاده شدند.
پرواز ۱۱۵۱ ماهان ایر به طور منظم بین تهران و بیروت پرواز میکند و از زمان آتشبس ۲۷ نوامبر بین اسرائیل و لبنان، ۱۷ بار این سفر را انجام داده است. در سال ۲۰۱۱، وزارت خزانهداری ایالات متحده هنگام معرفی ماهان ایر اعلام کرد که خطوط هوایی ایران «افراد، تسلیحات و کالاها را به نمایندگی از حزبالله حمل کرده و محمولههای مخفی تسلیحات را از اسناد باری هواپیمای ماهانایر که به حزبالله ارسال میشود حذف کرده است.» با این حال، هیچکدام از این پروازها مورد بازرسی قرار نگرفتهاند، چه برسد به اینکه به طور بسیار عمومی شده باشند، حتی با اینکه هر دو حزبالله و گزارشهای معتبر نشان میدهند که ایران قبلاً ارسال وجوه نقد تازه به این گروه را از زمان آغاز آتشبس در ۲۷ نوامبر آغاز کرده است.
به نظر میرسد دلیل این امر بیشتر به فعالیتهای اسرائیل مرتبط باشد تا تلاش بیروت برای بهرسمیتشناسی حاکمیت خویش یا جمعآوری اراده برای مهار حزبالله. آن روز زودتر، اسرائیل بیشترین تعداد حملات هوایی در یک روز داخل لبنان را (سه بار) از زمان شروع آتشبس در ۲۷ نوامبر ۲۰۲۴ انجام داد. آن توافقنامه میطلبد که نیروهای مسلح لبنان (LAF) در قلمرو لبنانی که توسط اسرائیل در طول جنگ اشغال شده بود، مستقر شوند در حالی که نیروهای اسرائیلی در طول ۶۰ روز عقبنشینی میکنند.
توافقنامه از لبنان میخواهد تا اطمینان حاصل کند که نیروهای امنیتی رسمی آن و LAF تنها نهادهای مسلحی هستند که زیر رودخانه لیتانی در جنوب لبنان سلاح بهدست دارند یا نیروهای خود را مستقر میکنند – به این معنا که حزبالله باید آن منطقه را ترک کند و زیرساختهای نظامیاش باید تخریب شود. توافقنامه همچنین میطلبد که لبنان نیروهای امنیتی خود و LAF را در تمامی مرزها و گذرگاههای مرزی مستقر کند، تا جلوی ارسال سلاح به حزبالله را بگیرد.
با توجه به اطلاعات موجود، این شرایط و عملکرد لبنان ظاهراً بهطور فوری به اجرا در میآیند. نقض توافقنامه توسط حزبالله به یک کمیته نظارتی به رهبری آمریکا ارائه میشود، که LAF را به عنوان ارتش یک کشور مستقل لبنان، موظف به رفع نقضها قرار میدهد و بهطور تئوریک اجازه میدهد اسرائیل در صورت عدم اقدام LAF بهطور یکجانبه عمل کند.