پس از یک دوره طولانی انتظار، اسرائیل به تازگی به حمله موشکی ایران در اول اکتبر علیه اسرائیل پاسخ داده است. برخلاف واکنش قبلی اسرائیل پس از حمله ایرانیها در آوریل، این بار حملهای گسترده، پرصدا و قابل توجه در سراسر ایران توسط صدها هواپیما و در چندین موج انجام شده است.
به نظر میرسد که در پاسخ به درخواستهای دولت ایالات متحده و برای کنترل تنشها، اسرائیل تنها بر سایتهای نظامی تمرکز کرده است. گزارشهای اولیه نشان میدهند که اسرائیل به سایتهای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و انبارها و سایتهای تولید موشک حمله کرده و بهطور مستقیم به کسانی که مسئول حمله ایرانیها در شب سال نوی یهودی بودند، پاسخ داده است. اکنون تصمیمگیری در دستان رهبران ایران است که در گذشته به پاسخ فوری به هر حمله قابل توجه اسرائیلی، متعهد شدهاند. تعجبآور نیست که رسانههای ایرانی در بیانیههای اولیه خود تلاش میکنند تا ابعاد و نتایج این حمله را کوچک نشان دهند تا تصویر رژیم حفظ شود. اما این واقعیت که رهبری ایران “بر درختی بالا رفته” و خود را به یک پاسخ فوری متعهد کرده است، احتمالاً تنها آغاز یک دوره جدید از درگیریهای کینتیکی بین این دو کشور هست.
از نظر ایران، این یک رویداد بیسابقه است. از زمان جنگ ایران و عراق، تهران چنین حملاتی را بر خاک خود تجربه نکرده است. رهبری ایران در یک معضل واقعی قرار دارد. واضح است که رهبران ایران علاقهای به یک جنگ منطقهای ندارند و برای آنها نیز معلوم است که هر واکنشی آنها را به یک جنگ منطقهای نزدیکتر میکند. آنها از چنین درگیری واهمه دارند، بهویژه با توجه به حضور گسترده نظامی ایالات متحده در خاورمیانه، اما آیا میتوانند این حمله را بدون تلافیجویی تحمل کنند و به این ترتیب در معرض حملات آینده قرار گیرند؟
شورای عالی امنیت ملی ایران باید به رهبر عالی، آیتالله علی خامنهای توصیه کند که چه اقدامی باید انجام شود. اسرائیل به زیرساختها یا سایتهای هستهای حمله نکرده، و ممکن است در صورت پاسخ ایران این کار را بکند. اما از سوی دیگر، این حملهای گسترده و قطعاً نه نمادین توسط اسرائیل بود. از نظر ایران، پاسخ دادن به اسرائیل معادله بازدارندگی علیه اسرائیل را متعادل میکند. اما این امکان وجود دارد که ایران را به جنگی بکشاند که از زمان حملات حماس در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ از ورود به آن هراس داشته است.
این یک شب تاریخی است، چرا که ما به جنگ مستقیم میان اسرائیل و ایران که میتواند به جنگی منطقهای منتج شود، نزدیکترین هستیم. اسرائیل برای اولین بار اعتراف کرده که از هوا به ایران حمله کرده است و حتی اگر این دور از تنشها کنترل شود، ما وارد عصری جدید در روابط میان اسرائیل و ایران شدهایم که تأثیر بسزایی بر آینده آنها خواهد داشت. “سد ترس” اسرائیل برای حمله درون ایران شکسته شده است. و شدت و کشندگی پاسخ ایران مشخص خواهد کرد که آیا سد ترس تهران به یک جنگ تمامعیار با اسرائیل نیز شکسته خواهد شد یا خیر. یا اینکه ایران به گونهای پاسخ خواهد داد که وعدههای خود را بدون ایجاد یک درگیری بزرگتر عملی میکند.
دولت بایدن تلاش خواهد کرد تا بر ایران فشار بیاورد که تلافی نکند و بر ماهیت “دفاعی” این حمله تأکید کند، اما این کار آسان نخواهد بود. ساعات جالب توجهی پیش روست.