تسریع در درک شرایط
پیام موشکها چه بود؟ حملهای ۱۸۰ موشکی ایران علیه اسرائیل در روز سهشنبه عمدتاً بیاثر بود (گرچه ظاهراً موجب کشتن یک فلسطینی در کرانه باختری شد) و این به علت دفاعهای هوایی اسرائیل و کمکهای ایالات متحده بود. این حمله، پاسخ تهران به ترور چهرههای ارشد حزبالله، از جمله رهبر این گروه حسن نصرالله، بود و احتمالاً حملات بیشتری در پیش است چرا که اسرائیل عملیات زمینی خود را در داخل لبنان آغاز کرده است. ما با برخی از کارشناسانی که در تهیه گزارش راهبردی ایران در شورای آتلانتیک همکاری داشتهاند، تماس گرفتیم. این گزارش راهبردی، راهی دوحزبی برای یکی از مسائل مهم سیاست خارجی واشنگتن پیشنهاد میکند. در ادامه، آنها ما را با نگرش تهران آشنا میکنند.
واکنش امروز کارشناسان به این شرح است:
کرستن فونتنروز: پژوهشگر ارشد غیرمقیم در ابتکار امنیت خاورمیانه اسکوکرافت شورای آتلانتیک و مدیر ارشد سابق شورای امنیت ملی ایالات متحده برای خلیج فارس
توماس اس. وریک: پژوهشگر ارشد غیرمقیم در ابتکار امنیت خاورمیانه اسکوکرافت و مقام سابق وزارت خارجه ایالات متحده که بر خاورمیانه متمرکز بود
دنی سیترینوویتز: پژوهشگر غیرمقیم در برنامههای خاورمیانه شورای آتلانتیک و رئیس سابق بخش ایران در بخش تحقیقات و تحلیلهای اطلاعات دفاعی اسرائیل
جایگزینی از نیمکت ذخیرهها
با حمله سهشنبه، ایران نقش «جایگزین» برای شبکه نیابتی محور مقاومت خود را بازی کرد، کرستن توضیح میدهد. «ترکیبهای حماس و حزبالله عمدتاً در لیست مصدومان یا خارج از بازی هستند. حوثیها نیز دور آخر را از دست دادند. ایران چارهای نداشت جز این که دوباره به میدان برود تا بازی خود را حفظ کند.»
اما ایران دقیقاً موفق به موفقیت چندانی نشد – و شاید اصلاً اهداف بزرگی نداشت. «ایران در این حمله دقت داشت که هدفگیری آن فقط سایتهای نظامی را شامل شود» کرستن به ما میگوید. «تهران امیدوار است که اسرائیل نیز مجبور شود پاسخ خود را به طور مشابه متمرکز کند.»
این الگو شبیه چیزی است که نهفقط در ماه آوریل – زمانی که حمله پهپادی و موشکی ایران به اسرائیل عمدتاً شکست خورد – بلکه در دیگر حوادث، مانند نقشههای ترور ناکام در ایالات متحده و هک اخیر کمپین ترامپ که نتوانست سر و صدای رسانهای جلب کند، اتفاق افتاد.
«شکستهای مکرر ایران همگی پیامدهایی داشتهاند، اما آن پیامدها بسیار محدودتر از زمانی بودهاند که اگر یکی از حملات ایران موفق میشد، رخ میدادند» تام اشاره میکند. «رهبران ایران باید درک کنند که در یک نقطهای، شانس آنها به پایان خواهد رسید.»
زمان انتظار
پاسخ اسرائیل به حمله موشکی — که بیان میدارد آنها “در زمان و مکانی که خود انتخاب میکنند” پاسخ خواهند داد — “ایران را وادار میکند تا نیروی انسانی و منابع خود را صرف نگهداشتن حالتی دفاعی افزایشیافته کند”، در حالی که اسرائیل میتواند به کمپینهای خود علیه حزبالله و حماس ادامه دهد، کرستن بیان میکند.
“ایران اکنون باید انتخاب کند که آیا میخواهد ناظر باشد و ببیند نیابتی ارزشمندش به طور تدریجی از هم پاشیده شود یا اقدامات بیشتری انجام دهد و پاسخی را دعوت کند که برخی از رهبران اسرائیل به دنبال بهانهای برای آن هستند”، کرستن میگوید.
در همین حال، میتوانید انتظار داشته باشید که ایران با روسیه همکاری کند تا “به طور چشمگیری قابلیتهای نظامی خود را افزایش دهد”، دنی میگوید. تهران همچنین به احتمال زیاد تهدید خواهد کرد که “در همکاری با هر اقدام نظامی توسط اسرائیل علیه ایران، بیدرنگ حمله خواهد کرد”، او اضافه میکند، و ایران میتواند حتی نیروهایی را خارج از مرزهای خود اعزام کند “تا نمایش قدرت خود را افزایش دهد، از جمله در حوزه دریایی.”
بازسازی بهتر
دنی انتظار دارد که رژیم همچنین جهات بازسازی شبکه نیابتی خود را با “انتقالهای نظامی گسترده” به حزبالله و حمایت از هر کسی که رهبر جدید این گروه باشد، آغاز کند. (دنی به هاشم صفیالدین چشم دوخته است، “که بسیار به رهبری ایران نزدیک است.”)
احتمالاً ایران همچنین سعی خواهد کرد که حماس، شبهنظامیان شیعه خود در عراق، و حوثیها در یمن را تقویت کرده و “انتقال مواد منفجره به کرانه باختری را افزایش دهد”، دنی به ما میگوید. “این ممکن است برای جبران خسارت چشمگیری باشد که حزبالله در جنگ با اسرائیل متحمل شد.”
سپس مسئله قابلیتهای تسلیحات هستهای ایران مطرح است. دنی اشاره میکند که در درون دولت ایران اختلاف نظر وجود دارد بین کسانی که میخواهند “در مسیر نظامی پیشروی کنند” و کسانی که، از جمله رئیسجمهور مسعود پزشکیان، به یک توافق هستهای با غرب که “احتمال حمایت کسی از حمله اسرائیل به سایتهای هستهای آن را به طور قابل توجهی کاهش میدهد”، باز هستند.
رهبران ایرانی محاسبه میکنند که اسرائیل میتواند مهار شود و تنشها کنترل شود، اما ممکن است آنها “نیتهای اسرائیل و حمایت ایالات متحده از واکنش احتمالی اسرائیل را اشتباه بخوانند”، دنی میگوید. ایران دیگر از “حمایت” حزبالله برخوردار نیست و اسرائیل میتواند “در حال آمادهسازی برای ضربه قاطعی به ایران باشد که تهران را مجبور به واکنش مجدد کند.”
“ما تنها در آغاز ساعاتی و روزهای حیاتی قرار داریم که ممکن است به جنگی منطقهای منجر شود”، او هشدار میدهد.
اندیشکده: Atlantic Council