📌آرمناک توکماجیان و خدر خدور، کارشناسان «بنیاد کارنگی» طی یادداشتی به ارزیابی پیامدهای حضور نظامی ایران و حزب‌الله لبنان در استان‌های جنوبی سوریه شامل دمشق، قنیطره، درعا و سویدا در مجاورت جولان اشغالی پرداخته‌اند که نگرانی اردن و اسرائیل را برانگیخته است.
📌طبق این گزارش، گرچه ارتش سوریه در ۲۰۱۸ توانست با کمک روسیه و ایران، درعا و قنیطره را از گروه‌های معارض باز پس بگیرد ولی توانایی اقتصادی به‌ویژه در زمینه تأمین آب و برق به‌خصوص پس از تصویب تحریم سزار توسط آمریکا، رو به افول بوده که موجب اعتراض‌هایی در آگوست ۲۰۲۳ به رهبری دروزی‌ها شد. اقتصاد این محدوده عمدتاً به قاچاق کالا و حواله‌های خارجی متکی است و از دایره اقتصاد رسمی به «اقتصاد سایه» بدل شده است.
📌نویسندگان بیان داشته‌اند که حضور نظامی گشت‌زنی روسیه در این مناطق پس از جنگ اوکراین کاهش یافته و این فضای مناسبی برای افزایش نفوذ زمینی ایران و حزب‌الله فراهم ساخته است. البته به‌زعم این دو، تداوم حضور نظامی ایران در درعا به دلیل اکثریت اهل‌سنت دشوار خواهد بود. ولی در دمشق به دلیل تسلط دولت، در سویدا به دلیل حضور دروزی‌ها و در قنیطره به دلیل سکونت مسیحیان و هم‌چنین نارضایتی ساکنان از اشغال جولان توسط اسرائیل آسان‌تر است و توانسته زیرساخت‌های امنیتی شامل مراکز فرماندهی و انبارهای تسلیحات را فراهم کند.
📌طبق این گزارش، قنیطره اهمیت راهبردی بیشتری برای ایران دارد. زیرا اولاً به دلیل موقعیت جغرافیایی کوهستانی، امکان پنهان‌سازی نیروها در آن بیشتر است. ثانیاً به دلیل نزدیکی به مرز لبنان، امکان ارسال تسلیحات و هدف‌گیری جولان اشغالی از این مبدأ فراهم‌تر است. ثالثاً نگرانی ساکنان از گروه‌های تکفیری موجب شده ایران بتواند از طریق «حمایت، حفاظت و تخصیص منابع محلی به متحدان» شبکه امنیتی خود را در قنیطره ایجاد کند.
📌نویسندگان اشاره دارند که تداوم حضور نظامی ایران در جنوب سوریه موجب تشدید حملات هوایی اسرائیل شده که تعداد حملات از ۲۰۱۳ تا ۲۰۲۴ را به تفکیک استان‌ها بدین شرح ذکر کرده‌اند.
📶 دمشق ۱۰۷
📶 قنیطره ۳۰
📶 دیرالزور ۲۷
📶 حمص ۲۴
📶 ادلب ۱۸
📶 حما ۱۴
📶 لاذقیه ۹
📶 طرطوس ۷
📶 سویدا ۵
📶 درعا ۳
جمع‌بندی:
نفوذ در این مناطق به‌خصوص سویدا و درعا برای جبهه مقاومت از منظر دسترسی غیرمستقیم برای ارسال تسلیحات به کرانه باختری و هم‌چنین حضور در قنیطره برای تهدید اشغال‌گری اسرائیل در جولان اشغالی و مزارع شبعا، اهمیت ژئوپلتیک دارد.
