تقریباً از روی صندلی‌ام افتادم وقتی به مصاحبه اخیر مارکو روبیو، وزیر امور خارجه، با مجری سابق فاکس نیوز، مگین کلی، گوش کردم. در این مصاحبه، روبیو ادعا کرد که تک‌قطبی بودن دنیا یک ناهنجاری است و بازگشت به چندقطبی بودن را به‌طور اساسی به عنوان اصلاحی توسط نیروهای جاذبۀ ژئوپولیتیک تلقی کرد.
این گفته‌های او بود:
«پس غیرمعمول نیست که دنیا فقط یک قدرت تک‌قطبی داشته باشد. تک‌قطبی بودن یک ناهنجاری بود، محصول پایان جنگ سرد، اما در نهایت شما به نقطه‌ای خواهید رسید که دنیای چندقطبی خواهید داشت، یعنی قدرت‌های بزرگ مختلفی در بخش‌های مختلف کره زمین. اکنون با چین و تا حدودی روسیه با این مسأله مواجه هستیم و همچنین با کشورهای سرکش مانند ایران و کره شمالی که باید با آن‌ها مقابله کنیم.»
اظهارات روبیو باید توجه بیشتری دریافت کند.
صرف نظر از اینکه او واقعاً به این موضوع باور دارد یا فقط در حال تطبیق با دیدگاه رئیس‌جمهور ترامپ است، همچنان بسیار مهم است که وزیر امور خارجه نه‌تنها پایان تک‌قطبی بودن را اعلام می‌کند (هیلاری کلینتون در سال ۲۰۱۰ گفته بود که جهان قبلاً چندقطبی شده است، اما گفتن و به‌معنی گفتن دو چیز متفاوت است)، بلکه بازگشت به چندقطبی بودن را به عنوان بازگشت به وضعیت عادی تلقی کند. مشخص نیست که روبیو تا چه اندازه به این موضوع اندیشیده است و اشاره‌ای به پایان دادن به راهبرد برتری به عنوان یک استراتژی بزرگ نکرده است. با این حال، او از متمرکز کردن منافع ایالات‌متحده در سیاست خارجی ایالات‌متحده صحبت می‌کند و اینکه ایالات‌متحده نمی‌تواند مسئول حل هر مشکلی در جهان باشد.
اما اگر کسی تک‌قطبی بودن را یک حادثه تاریخی و ناهنجاری ببیند، پس توجیه راهبرد بزرگی از برتری یا هژمونی لیبرال که در اصل به دنبال بازگرداندن یا طولانی‌کردن آن ناهنجاری است، سخت خواهد بود.
البته شکاف بین آنچه اندیشیده می‌شود، آنچه گفته می‌شود، و آنچه توسط دولت ترامپ انجام می‌شود، ممکن است بسیار بزرگ باشد.
به هر حال، مصاحبه روبیو در اینجا شایسته توجه بیشتری است. نه‌تنها به این دلیل که تازگی دارد بلکه به این دلیل که یک گفتگوی استراتژیک بزرگ و جدی — بدون اتهامات ناصادقانه از انزواطلبی یا دل‌بستگی به چین — بسیار دیرهنگام است.
تریتا پارسی
تریتا پارسی هم‌بنیان‌گذار و معاون اجرایی مؤسسه کوئینسی برای سیاستگذاری مسئولانه است.
