با نزدیک شدن به نخستین سالگرد درگیری‌ها در مرز لبنان و اسرائیل، آنچه عمدتاً به شکل ضربات روزانه و متقابل بین اسرائیل و حزب‌الله در جریان بوده، با سرعت نگران‌کننده‌ای افزایش یافته و منطقه را به طرز خطرناکی به یک جنگ تمام‌عیار نزدیک کرده است.
از تاریخ ۱۶ سپتامبر، اسرائیل با شدت بیشتری عملیات بمباران هوایی گسترده‌ای را آغاز کرده است. این حملات به قصد هدف قرار دادن رهبران سیاسی و نظامی ارشد حزب و همچنین هزاران سایت تسلیحاتی حزب‌الله که اسرائیل ادعا می‌کند وجود دارند، انجام می‌شود. هدف اسرائیل از این عملیات، اعمال فشار بر گروه مورد حمایت ایران برای تسلیم و بازآرایی نیروهایش دور از مرز جنوبی لبنان است تا امکان بازگشت حدود ۶۰,۰۰۰ اسرائیلی که تخلیه شده‌اند، به خانه‌هایشان فراهم شود. در تاریخ ۲۷ سپتامبر، حزب‌الله ضربه‌ای مرگبار را دریافت کرد که در آن، اسرائیل ده‌ها بمب سنگرشکن را بر روی مقر زیرزمینی این گروه در جنوب بیروت انداخت. این حمله منجر به کشته شدن حسن نصرالله، رهبر کهنه‌کار حزب‌الله و دیگر مقام‌های ارشد امنیتی شد.
حزب‌الله در پاسخ، حملات موشکی و پهپادی خود به اسرائیل را تشدید کرده است. این حملات بیشتر بر اهداف نظامی در شمال و مرکز اسرائیل و حومه تل‌آویو متمرکز هستند. در تاریخ ۱ اکتبر، نیروهای نخبۀ اسرائیلی به آرامی از مرز عبور کردند و آنچه اسرائیل “عملیات متمرکز” علیه تأسیسات نظامی حزب‌الله در منطقه مرز جنوبی لبنان می‌نامد، را آغاز کردند.
نتیجه این اقدامات آن است که هر دو طرف به آستانه‌ای نزدیک شده‌اند که با عبور از آن، می‌تواند منجر به جنگی تمام‌عیار بین این دو دشمن شود—جنگی که به‌سادگی می‌تواند به یک بحران منطقه‌ای تبدیل شود.
تا حدی، حزب‌الله در تله‌ای که خود ایجاد کرده بود گرفتار شده است. این گروه جبهه “حمایتی” خود را یک روز پس از حمله بی‌سابقه حماس به جامعه‌های اسرائیلی و موقعیت‌های نظامی پیرامون نوار غزه در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ آغاز کرد. رهبران حزب‌الله بارها اعلام کرده‌اند که این سازمان تا پایان جنگ در غزه به حملات خود علیه اسرائیل ادامه خواهد داد. بنابراین، برای ماه‌ها مشخص بود که تنها یک توافق آتش‌بس در غزه می‌تواند به پایان خصومت‌ها در مرز لبنان- اسرائیل منجر شود. اما آتش‌بس همچنان دست‌نیافتنی است و صبر اسرائیل از حزب‌الله لبریز شده است.
حمله جدید اسرائیل در ۱۶ سپتامبر با حملات بی‌سابقه‌ای به اعضای حزب‌الله با استفاده از پیجرهای تله‌گذاری شده آغاز شد که هم‌زمان منفجر شدند. روز بعد، واکی‌تاکی‌ها منفجر شدند. این دو حمله حداقل سی و دو کشته و حدود ۳۵۰۰ زخمی بر جای گذاشت. در ۲۰ سپتامبر، اسرائیل ابراهیم عقل، رئیس عملیات نظامی حزب‌الله و فرمانده‌ی یگان رعدوان، یگان رزمی برتر حزب‌الله را ترور کرد. مرگ او یک ماه و نیم پس از ترور یکی دیگر از رهبران نظامی برجسته حزب‌الله، فوآد شکر، توسط اسرائیل رخ داد؛ یکی از چندین فرمانده‌ی رزمی که اسرائیل از آغاز درگیری‌ها در اکتبر گذشته هدف قرار داده بود.
یکی از ملاحظات مهم که به کاهش شدت درگیری‌ها و جلوگیری از تبدیل آن به یک جنگ کامل کمک کرده، این است که حزب‌الله هنوز از سیستم‌های تسلیحاتی پیشرفته‌تر خود، به‌ویژه موشک‌های هدایت‌پذیر دقیق، استفاده نکرده است. در ۲۵ سپتامبر، حزب‌الله یک موشک مایع‌سوز قادر-۱ را به سمت مقر آژانس اطلاعاتی اسرائیل موساد نزدیک تل‌آویو شلیک کرد. این موشک توسط سامانه‌های دفاع هوایی اسرائیل رهگیری شد، همان‌طور که حزب‌الله پیش‌بینی کرده بود. شلیک این موشک به‌عنوان هشداری به اسرائیل بود که حزب‌الله تاکنون تنها از راکت‌های بدون هدایت قدیمی برای حمله به اهداف اسرائیلی استفاده کرده است.
اعتقاد بر این است که حزب‌الله دارای حدود ۱۵۰,۰۰۰ راکت و موشک با کالیبرها و بردهای مختلف است، از جمله سیستم‌های هدایت‌پذیر دقیق که قادر به حمل کلاهک‌های ۵۰۰ کیلوگرمی هستند و می‌توانند در فاصلۀ ۵۰ متری هدف قرار گیرند. دلیل اینکه حزب‌الله هنوز به سیستم‌های پیشرفته‌تر متوسل نشده، به ایران مربوط می‌شود. تهران نمی‌خواهد حزب‌الله، که بخش کلیدی از ساختار بازدارندگی آن—محور مقاومت— محسوب می‌شود، برای حمایت از حماس در غزه وارد یک جنگ وسیع و خسته‌کننده با اسرائیل شود. حزب‌الله یک سرمایه بسیار حیاتی برای ایران است که نمی‌خواهد در چنین وضعیتی به هدر برود.
با وجود شدت کمپین هوایی اسرائیل و ترورهای هدفمند فرماندهان حزب‌الله، سازمان حزب‌الله تسلیم این حملات نمی‌شود و تقاضای آتش‌بس را رد می‌کند. سطح ضررهایی که حزب‌الله تاکنون متحمل شده، در حال حاضر نامشخص است. مقامات اسرائیلی ادعا کرده‌اند که نیمی از موشک‌های هدایت‌پذیر حزب‌الله در حملات هوایی نابود شده‌اند و سازمان در حال از هم پاشیدگی است. تاکنون شواهد کمی برای تأیید این ادعاها وجود داشته است.
حزب‌الله به افزایش حملات موشکی خود به اسرائیل ادامه داده و اهداف نظامی اسرائیلی را که در عمق بیشتری از قبل قرار دارند، مورد اصابت قرار داده است. این سازمان شروع به استفاده از سیستم‌های موشکی بزرگ‌تر کرده که قبلاً در این درگیری یک‌ساله استفاده نشده بودند. مبارزان حزب‌الله همچنان به حمله به اهداف مناسبی همچون تانک‌ها و تحرکات نظامی اسرائیل در امتداد خط آبی، که نام سازمان ملل برای مرز لبنان و اسرائیل است، ادامه داده‌اند و نشان می‌دهد که اعضای حزب‌الله همچنان در جنوب لبنان مستقر هستند، با وجود حملات هوایی. در تاریخ ۲ اکتبر، حزب‌الله به چندین حمله و کمین علیه نیروهای ویژه اسرائیلی دست زد و در روز اول جنگ زمینی در جنوب لبنان هشت سرباز را کشت و چند نفر دیگر را زخمی کرد.
شباهت‌هایی با جنگ سال ۲۰۰۶ وجود دارد که زمانی آغاز شد که حزب‌الله دو سرباز اسرائیلی را از آن سوی خط آبی ربود. در سال ۲۰۰۶، اسرائیل بر این باور بود که می‌تواند حزب‌الله را تنها با نیروی هوایی شکست دهد و بدین ترتیب از استقرار نیروها در جنوب لبنان صرف نظر کند. اما پس از دو هفته حملات به اهداف حزب‌الله در سراسر جنوب لبنان، جریان راکت‌های حزب‌الله به اسرائیل متوقف نشد. اسرائیل سپس تصمیم گرفت نیروهایش را از مرز عبور دهد، در تلاشی که در نهایت برای یافتن و نابودی پرتاب‌کننده‌های موشک شکست خورد. پس از یک ماه جنگ، یک آتش‌بس برقرار شد و حزب‌الله آن را به عنوان یک “پیروزی الهی” اعلام کرد.
بنابراین، در شرایط کنونی، حزب‌الله گزینه کمی در اختیار دارد جز اینکه با حملات اسرائیل مقابله کرده و به پرتاب موشک‌ها، راکت‌ها و پهپادها به قلمرو اسرائیل ادامه دهد و در نتیجه هدف جنگی اسرائیل برای عقب‌نشینی حزب‌الله از مرز و بازگشت افراد تخلیه شده به خانه‌هایشان در شمال لبنان را ناکام بگذارد. برخی از مقامات اسرائیلی از احیای “منطقه امنیتی” که اسرائیل بین سال‌های ۱۹۷۸ و ۲۰۰۰ در جنوب لبنان ایجاد کرده بود سخن گفته‌اند تا اطمینان حاصل شود که حزب‌الله نمی‌تواند به مرز نزدیک شود. با استقرار نیروها، اگرچه تاکنون به تعداد محدود، به جنوب لبنان، اسرائیل خطر می‌کند که به نفع حزب‌الله عمل کند، که هجدهم سال برای آماده کردن زمین برای چنین احتمالی وقت داشته است. یک تهاجم اسرائیلی می‌تواند برای حزب‌الله سودمند باشد چرا که مبارزه به زمین خانگی آنها منتقل خواهد شد.
با توجه به ناپایداری آتش‌بس در غزه، انتظار می‌رود جبهه لبنان و اسرائیل به شدت ناپایدار بماند و حتی اگر هیچ‌یک از طرفین به دنبال یک جنگ تمام‌عیار نباشند، این احتمال به سرعت نزدیک‌تر می‌شود.
اندیشکده: atlantic council
نویسنده: Nicholas Blanford
