در تاریخ ۱۵ سپتامبر، شورشیان حوثی تحت حمایت ایران موشکی بالستیک به سمت اسرائیل پرتاب کردند که طولانیترین حمله آنها به خاک اسرائیل تاکنون به حساب میآید. این موشک در منطقهای باز نزدیک فرودگاه بینالمللی بن گوریون سقوط کرد و هیچگونه تلفات انسانی نداشت و تنها خسارات مادی به جا گذاشت.
در ساعات پس از حمله، رهبران حوثی ادعاهای عجیب و غریبی درباره این حمله مطرح کردند، از جمله این که موشک مورد استفاده یک موشک مافوق صوت بوده است؛ عبارتی که برای موشکهایی استفاده میشود که قادرند با سرعت حداقل ۵ ماخ یا پنج برابر سرعت صوت حرکت کنند. این ادعا فراتر از سرعت بالای این موشکها نگرانکننده است؛ چراکه موشکهای مافوق صوت، برخلاف موشکهای بالستیک سنتی که مسیر پیشبینیپذیری را طی میکنند، میتوانند در طول پرواز بهراحتی مانور دهند و این موضوع کار سامانههای دفاع ضدموشکی را برای رهگیری آنها دشوار میسازد.
با این حال، یکی از مقامات نیروهای دفاعی اسرائیل (IDF) ادعا کرد که این موشک قادر به رسیدن به سرعتهای مافوق صوت نبوده است. حوثیها بعداً گزارش دادند که موشک بیش از ۲۰۰۰ کیلومتر را با سرعت ۹ ماخ طی کرده است. علاوه بر این، حوثیها ویدئویی دو دقیقهای از پرتاب موشک به نام فلسطین-۲ منتشر کردند که روی بدنه آن کلمه “مافوق صوت” بهصورت انگلیسی نوشته شده بود.
آنها همچنین ادعا کردند که موشک فلسطین-۲ میتواند تا ۲۱۵۰ کیلومتر برد داشته باشد، با سوخت جامد دو مرحلهای کار کند، از فناوری “رادارگریزی” استفاده کند و به سرعتهای تا ۱۶ ماخ برسد. حوثیها همچنین ادعا کردند که این سامانه قادر به فرار از اکثر سامانههای پیشرفته دفاع هوایی، از جمله گنبد آهنین اسرائیلی (Iron Dome)، است.
ادعاهای حوثیها درباره این فناوری پیشرفته باید با شک و تردید زیادی بررسی شود. در حال حاضر، تنها کشورهای ایالات متحده، چین، هند و روسیه توانایی موشکهای مافوق صوت را نشان دادهاند. سریعترین سلاح مافوق صوت، یعنی موشک زیرکون روسیه، تنها میتواند با سرعت ۸ ماخ و با برد ۱۰۰۰ کیلومتر پرواز کند. با توجه به تحریمهای بینالمللی و ممنوعیتهای تسلیحاتی علیه حوثیها و ایران، بعید به نظر میرسد که شورشیان یا حامیان آنها در تهران بتوانند سامانهای را توسعه دهند که تقریباً دو برابر قدرت موشک روسیه باشد.
ایران غالباً موفقیتهای نظامی خود را اغراقآمیز جلوه میدهد. بهعنوان یک مثال، تهران ادعا کرد که هواپیمای جنگنده رادارگریزی به نام قاهر-۳۱۳ را توسعه داده است، در حالی که بعداً مشخص شد این تنها یک مدل است که احتمالاً قابلیت پرواز ندارد.
حتی اگر ایران توانسته باشد تواناییهای مافوق صوت را توسعه دهد، بعید است که این تسلیحات را به حوثیها انتقال داده باشد. هزینههای بالای توسعه این سامانهها و تولید انبوه چنین فناوریهایی به این معناست که چنین سلاح پیشرفتهای در تعداد محدود تولید میشود و برای استفاده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی (IRGC) نگهداری میشود. اگر سپاه تصمیم به انتقال بخشی از این موجودی محدود کند، احتمالاً این سلاحها به مقصد حوثیها نخواهند بود.
علیرغم بیش از یک دهه حمایت رژیم از حوثیها، همانطور که با حملات فراسرزمینی حوثیها به امارات متحده عربی (UAE) در سال ۲۰۲۲ نشان داده شد، حوثیها هنوز تا حدی مستقل از ایران عمل میکنند. اگر این سلاحها منتقل شوند، احتمالاً به گروه دیگری مانند حزبالله در لبنان که کاملا تحت کنترل رژیم است، خواهد رفت. اما این امر مانع از ادعاهای حوثیها یا IRGC نشده است.
در ماه مارس، گزارشی روسی ادعا کرد که شورشیان مستقر در یمن دارای موشکی مافوق صوت هستند که با سوخت جامد کار میکند و قادر به سرعت ۸ ماخ است. این گزارش همچنین ادعا کرد که این گروه قصد دارد تولید این سامانه را آغاز کند تا در حملات به ناوگان دریایی دریای سرخ و قلمرو اسرائیل از آن استفاده کند.
به نوبه خود، از سال ۲۰۲۲، IRGC ادعا کرده است که یک سلاح مافوق صوت با قابلیت رسیدن به سرعت تا ۱۵ ماخ و برد ۱۴۰۰ کیلومتر توسعه داده است. با وجود اینکه هیچ گزارشی از آزمایش نسخه اولیه این سلاح وجود ندارد، IRGC نسخه “ارتقاء یافته” موشک مافوق صوت فتاح خود را بیش از یک سال بعد پردهبرداری کرد.
برخی رسانهها حتی ادعا کردند که ایران این موشکهای فتاح را در حملهای در ۱۴ آوریل به قلمرو اسرائیل شلیک کرده و سامانههای دفاعی هوایی اسرائیل قادر به رهگیری آنها نبودهاند. شایان ذکر است که تصاویر موشک فلسطین-۲ حوثیها شباهت زیادی به فتاح ایرانی دارد که با توجه به سابقه تهران در ارائه سلاح و قطعات تسلیحاتی به شورشیان منطقی است.
اما این که این موشک مافوق صوت نبود به معنی نادیده گرفتن حمله نیست. در حقیقت، سه جزئیات مهم این حمله را به نقطه عطف مهمی در تهاجم حوثیها علیه اسرائیل و منافع اسرائیلی تبدیل کردهاند:
اول این که این موشک طولانیترین حمله ثبت شده به قلمرو اسرائیل از یمن بوده است، به طوری که حتی گزارشهای ناسا در مورد پرتاب این موشکها نشان میدهند که موشک بیش از ۱۹۰۰ کیلومتر پرواز کرده و اهداف جدیدی را در اسرائیل به دست آورد.
دوم این که این سامانه تا حدی توانسته است از سامانههای دفاعی هوایی اسرائیل فرار کند، چرا که ارزیابیهای اولیه نیروی هوایی اسرائیل نشان دادهاند که سیستم “Arrow” آنها موشک را زده اما نتوانسته آن را کاملاً نابود کند.
و در نهایت، میان دیگر مسایل، حوثیها بهطور مکرر ادعا کردند که این سامانه از سوخت جامد استفاده کرده است، که در صورت صحت، میتواند مهم باشد زیرا موشکهای سوخت جامد زمان کمتری برای آمادهسازی و پرتاب نیاز دارند در مقایسه با موشکهای سوخت مایع و در نتیجه برای ایالات متحده و نیروهای متحد سختتر برای هدف قرار دادن آنها خواهند بود.
با تهدیدهای حوثیها برای حملات بیشتر قبل از سالگرد حمله ۷ اکتبر ۲۰۲۳ حماس به اسرائیل، ایالات متحده، اسرائیل و متحدان آنها در منطقه باید برای حملات بیشتر آماده شوند.
اگرچه ایالات متحده ناوها و ناوشکنهای بیشتری با قابلیت دفاع ضدموشکی بالستیک و همچنین یک اسکادران جنگنده و دفاع ضدموشکی زمینی بیشتر فرستاده است، تلاشها برای رهگیری تسلیحات ایرانی و قطعات تسلیحاتی در حال انتقال به حوثیها باید اولویت بیشتری پیدا کند.
حتی ایالات متحده نیز اظهار کرده که ایران میزان بیسابقهای از تسلیحات را به شورشیان میفرستد. با توجه به این که این حملات به اعتبار حوثیها بهعنوان جنگجویان در برابر اسرائیل افزوده میشود و حمایت داخلی و بینالمللی آنها را در آستانه مذاکرات صلح با عربستان سعودی تقویت میکند، نباید انتظار داشت که این حملات به این زودی متوقف شوند.
نویسنده: Emily Milliken